Op vertoon van je entreebewijs kun je op de dag van de voorstelling gratis gebruik maken van U-OV vervoer in de regio Utrecht.
#1 Hoe bijstand klinkt
Collectief Kapitaal
Hoe bijstand klinkt
De bijstand in Nederland is kapot. Daar moet iets aan gebeuren. Mensen in de bijstand worden niet meer opgevangen vanuit het idee van collectieve solidariteit, maar juist institutioneel gestraft. Wie vanuit de bijstand parttime aan het werk gaat, raakt verstrikt in een web van regels en tegenstrijdigheden. Aan de hand van brieven uit de bijstand verkennen we samen welke mensbeelden doorklinken in de gebruikte taal. We gaan op zoek naar taal die ieder mens recht doet. In de publieksbijeenkomsten onderzoeken we hoe duurzame verandering eruit kan zien.
De Bestaansbalans is een samenwerking tussen Collectief Kapitaal & Gemeente Utrecht.
Hoewel werken wordt toegejuicht, mag iemand met een uitkering volgens de Participatiewet nooit meer verdienen dan de uitkering zelf. Als dat een maand wel gebeurt, wordt de volgende maand alweer geld ingehouden. Dit zorgt voor aanhoudende financiële stress en onzekerheid. Met de Bestaansbalans krijgen 100 Utrechters in de bijstand een jaar lang een inkomensbuffer van €1000.
De Bestaansbalans is een tijdelijke pleister op dat probleem én een aanklacht tegen het kapotte landelijke bijstandssysteem. We moeten weg van straffen en kiezen voor een bijstand die toegang geeft tot een waardig bestaan. Vanaf hier bouwen we aan duurzame verandering.
Tijdens de publieksbijeenkomsten adresseren we samen wat er kapot is aan de bijstand en wat er nodig is om die te helen. We ontdekken waar het schuurt in de systemen, bijvoorbeeld waar wet en regelgeving knelt. Maar ‘de bijstand’ is meer dan dat. Het is ook een sociaal construct. Het is een warboel aan verschillende (voor)oordelen, mensbeelden, rituelen en manieren waarop mensen elkaar ontmoeten. Daarom besteden we bij de publieksavonden ook aandacht aan wat er binnen ons en tussen ons als mensen gebeurt.
Iedere avond van de Bestaansbalans pakken we een ander aspect uit de bijstand om wat ‘uit balans’ is recht te trekken. Denk aan de brieven die worden verstuurd vanuit de gemeente, de ruimtes waar je komt als je de bijstand ontvangt en de manier waarop je gesprekken hebt met anderen. Altijd met de vraag: hoe kan het (mens)waardiger voor iedereen? Gedurende het project verzamelen we alle kennis zodat we die in kunnen zetten om de bijstand duurzaam te veranderen.
Deze eerste publieksbijeenkomst trappen we af met Denise Harleman, oprichter van Collectief Kapitaal en één van de initiatiefnemers van de Bestaansbalans. Hoe is dit idee ontstaan en wat is het doel?
In het tweede deel duiken we samen met Krista Peters* in de taal die gebruikt wordt in brieven uit de bijstand. Deze brieven zijn meer dan administratieve documenten; ze zijn een afspiegeling van een systeem met bepaalde normen, waarden en - belangrijker nog- mensbeelden. Een systeem dat wij met elkaar in stand houden. Taal is per slot van rekening niet neutraal: de woorden die we kiezen zijn altijd geladen met impliciete ideeën over wie we zijn, wat we doen en hoe we geacht worden te handelen.
We stappen deze avond in de schoenen van de ontvanger van de brief. Wat gebeurt er met ons als we deze woorden lezen? Misschien voel je je gezien als mens. Of misschien voel je je wel klein worden of gecontroleerd. We bespreken samen welke mensbeelden tevoorschijn komen als we deze woorden lezen. Daarna kijken we welke taal past bij een menswaardig mensbeeld. Welke woorden willen we daarvoor gebruiken? Welke zinnen maken we samen? Daarmee maken we met elkaar een start aan de brief die de ontvangers van het bufferbudget zullen krijgen.
Elke publieksbijeenkomst sluiten we af met een kunstenaar die gedurende de avond meeluistert en -beleeft. Wat klinkt bij hen deze avond nog na?
Wil jij in actie komen voor een nieuwe taal binnen de bijstand en zo bijdragen aan de Bestaansbalans? Wees welkom!
*Krista Peters deed voor haar masteropleiding Crossover Creativity het onderzoek ‘Doe je mee’ dat draaide om de vraag hoe je je als individu kan blijven verhouden tot systemen die groter zijn dan jezelf. Onderdeel daarvan was dat ze een ontvangen brief van de bijstand voorlegde aan mensen om te onderzoeken wat het oproept.